Wat gebeurt er nu, na de verkiezingen?
De ‘oude’ Tweede Kamer start met de opstart van de kabinetsformatie. De Kamervoorzitter gaat (morgen) in gesprek met de beoogde fractievoorzitters en er wordt een verkenner aangewezen. Normaal gesproken wordt daarbij het voorstel van de grootste partij, in dit geval dus de PVV, gevolgd. De verkenner krijgt als opdracht om in gesprek te gaan met alle fractievoorzitters om te ‘verkennen’ welke fracties mogelijk een coalitie kunnen vormen. Deze fase is bedoeld om de nieuwe Tweede Kamer zo snel mogelijk de informateur(s) te laten benoemen.
Hoe wordt de informateur aangewezen en wat is zijn/haar taak?
Uiterlijk één week na het aantreden van de nieuwe Tweede Kamerleden gaan de partijen met elkaar in debat over de verkiezingsuitslag. In dit debat wordt de informateur aangewezen. Doorgaans een zeer politiek ervaren persoon, meestal aangedragen door de grootste partij. De informateur ontvangt een informatieopdracht van de Tweede Kamer. Die specifieke opdracht is deels afhankelijk van de verkiezingsuitslag. De belangrijkste taak van de informateur is om te onderzoeken hoe een coalitie gevormd kan worden. Tijdens het onderzoek van de informateur wordt de Kamer constant op de hoogte gehouden van de vorderingen. Wanneer de onderhandelingen over de inhoud en het beleid een punt van consensus bereiken, kan er uiteindelijk een coalitie worden gevormd.
Hoelang duurt het vormen van een coalitie?
Sinds de verkiezingen vanaf 1946 duurt het vormen van coalitie (afgezien van tussen kabinetten) gemiddeld 103 dagen. Het verschil tussen de snelste en meest tijdrovende kabinetsformatie is aanzienlijk. Kabinet-Drees I formeerde in 1948 na 31 dagen, terwijl Kabinet-Rutte IV met 299 dagen het record van langst durende kabinetsformatie verbrak.
Hoe vaak is de winnaar van de verkiezingen geen premier geworden?
Van de 30 kabinetten sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er uiteindelijk 23 het directe resultaat van nationale verkiezingen voor de Tweede Kamer. De anderen kwamen tot stand na een tussentijdse val, zonder nieuwe verkiezingen. Doorgaans wordt de lijsttrekker van de grootste partij ook de nieuwe premier. Dit is echter niet altijd het geval geweest. In de periode van 1971 tot 1982 gebeurde het drie keer dat de winnaar van de verkiezingen niet de nieuwe premier van Nederland werd. In 1971, 1977 en 1982 ving de PvdA drie keer bot, omdat respectievelijk Biesheuvel (ARP), Van Agt (CDA) en Lubbers (CDA) premier werden. Het gebeurde ook nog één keer eerder na de Tweede Wereldoorlog, namelijk in 1948. Hoewel de KVP toen als winnaar uit de bus kwam, was het uiteindelijk Drees (PvdA) die premier werd.
Hoe vaak zijn er coalities geweest met 4 of meer partijen?
Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er maar liefst 30 kabinetten aangetreden. Elf van deze kabinetten bestonden uit coalities van 4 of meer partijen. Er is nog nooit een partij geweest die in zijn eentje een meerderheid had in de Tweede Kamer.
Wanneer start de nieuwe Tweede Kamer?
1 december 2023 stelt de Kiesraad de definitieve verkiezingsuitslag vast. Op 6 december is de installatie van de nieuwe Tweede Kamer, waarbij de Kamerleden worden beëdigd.
Wil je meer weten over wat we wanneer kunnen verwachten? En wanneer jouw bedrijf of organisatie het beste (weer) in actie kan komen? Neem direct contact met ons op: stuur een mailtje naar tristan@castrocommunicatie.nl of bel naar 020-2142138.